Ilse Bernd op de dag van haar doopsel, zondag 4 juni 1939, samen met mgr. A. Hermus.
Op 13 februari 1986 overleed in het Marthapension van het Instituut voor Doven te Sint Michielsgestel Ilse Bernd, geboren 14 juli 1903 te Wenen. Zij werd op 16 februari begraven op het kerkhof van het Instituut. Kort na de eerste wereldoorlog kwamen veel Oostenrijkse kinderen naar Nederland om aan te sterken. Daarvoor zorgde het Huisvestings-Comité, een organisatie in Den Bosch. Een van die kinderen was Ilse Bernd. Zij kwam voor ongeveer een half jaar in het Instituut voor Doven. Tot verbazing van iedereen beheerste zij de Duitse taal volledig. Snel leerde zij ook Nederlands. Het maakte niks uit, in welke taal zij moest communiceren: in het Duits of in het Nederlands. Dit was het succes van een moeder, een begaafde vrouw die jaren achtereen met grote toewijding haar kind opvoedde en onderwees. Aan leerkrachten in opleiding heb ik dikwijls Ilse Bernd haar levensverhaal laten vertellen. Zij wist duidelijk uiteen te zetten, hoe haar moeder haar had onderwezen: in het gezin, in een vertrouwde omgeving; overal bij betrokken; steeds levende taal, die zij in gesprek met haar moeder kreeg. Zij was in vele opzichten zeer begaafd, ook als kunstenares. Zij schilderde portretten, miniaturen, op ivoor; zij illustreerde boeken, die in de drukkerij van het Instituut werden gedrukt. Meneer van Uden was hiervoor dikwijls haar opdrachtgever. Sinds 1939 verbleef zij definitief in het Marthapension van het Instituut. Op haar eigen verzoek werd zij op 4 juni 1939 in de Katholieke Kerk opgenomen. Zij had hiervoor heel wat gestudeerd. Zij wist welke keuze zij maakte. Heel bewust beleefde zij haar geloof; elke dag vierde zij mede de H. Eucharistie; ook nog 's avonds voor haar plotselinge dood in de vroege morgen van 13 februari.
Zuid Duitsland en Oostenrijk bleven voor haar de vakantielanden. Daar woonde nog haar weinige familie, waar zij steeds welkom was. Op haar reizen daar naar toe legde zij gemakkelijk contacten andere reizigers. Zij hield ervan om met iedereen te praten. Ilse heeft niet de mogelijkheid gekregen in eigen land, in Oostenrijk, zelfstandig te wonen en te werken. Haar ouders vonden het beter om haar, aan het eind van de dertiger jaren, naar Nederland te laten gaan. De grootouders van vaders kant waren van joodse oorsprong. Dat was bedreigend. Dit bleek ook tijdens de oorlog hier, toen telkens opnieuw haar een verblijfsvergunning moest worden aangevraagd. In 1943 kwam deze vergunning pas na en nauwkeurig onderzoek naar haar familieleden. Gelukkig werd Ilse niet opgepakt door Duitse soldaten.
Een fijne, zeer begaafde vrouw is gestorven. Maar Ilse was erop voorbereid door een leven, getekend door geloof, gebed en behulpzaam zijn voor anderen.
Moge zij rusten in vrede.
Geschreven door J. van Eindhoven, directeur Onderwijs en Opvoeding Uit De Vriend van 1986
Reactie plaatsen
Reacties
Frans van Rijn
10 jaar geleden
Ilse Brend ken ik heel goed en dat kwam omdat ik als leerling-graficus dikwijls met haat ij contact kwam voor tekeningentjes die bestemd waren voor het gebedenboek dat mr. A. van Uden had geschreven en wij, de leerlingen van de grafici het gebeden boek mochten opmaken en het laten drukken in de drukkerij van het I.v.D. Zr. Borgia moest voor mij dikwijls ilse opzoeken, want zij was toen daar en daar, wat een gezoek. Met Ilse had ik altijd een prettig gesprek, gelukkig met ons tweeen en het ging meestal over haar tekeningen die soms iets groter moest worden of dikwijls kleiner. Al kon dat met de fotografie ook, maar wij moesten van mr. M. Bevers dat ook leren en goede lessen hebben we ook van hem gekregen, daardoor heeft de toenmalige directie van de Staatsdrukkerij een brief geschreven naar de directreur mgr. J. van Overbeek met de mededeling dat zijn jongens het heel goed doen in de staatsdrukkerij en daar ook trots op mag zijn. Die brief heb ik ook gelezen bij een bezoekje aan Mgr. J. van Overbeek en daar was ik ook trots op, maar nu is dat allemaal verleden tijd en losse letters worden haast nooit meer gebruikt, allemaal werk door de computer, wat een vooruitgang
Reactie plaatsen
Reacties
Ilse Brend ken ik heel goed en dat kwam omdat ik als leerling-graficus dikwijls met haat ij contact kwam voor tekeningentjes die bestemd waren voor het gebedenboek dat mr. A. van Uden had geschreven en wij, de leerlingen van de grafici het gebeden boek mochten opmaken en het laten drukken in de drukkerij van het I.v.D. Zr. Borgia moest voor mij dikwijls ilse opzoeken, want zij was toen daar en daar, wat een gezoek. Met Ilse had ik altijd een prettig gesprek, gelukkig met ons tweeen en het ging meestal over haar tekeningen die soms iets groter moest worden of dikwijls kleiner. Al kon dat met de fotografie ook, maar wij moesten van mr. M. Bevers dat ook leren en goede lessen hebben we ook van hem gekregen, daardoor heeft de toenmalige directie van de Staatsdrukkerij een brief geschreven naar de directreur mgr. J. van Overbeek met de mededeling dat zijn jongens het heel goed doen in de staatsdrukkerij en daar ook trots op mag zijn. Die brief heb ik ook gelezen bij een bezoekje aan Mgr. J. van Overbeek en daar was ik ook trots op, maar nu is dat allemaal verleden tijd en losse letters worden haast nooit meer gebruikt, allemaal werk door de computer, wat een vooruitgang